Ιστορικό
Το Εσπερινό Γυμνάσιο-Λύκειο Ιωάννου Ν. Καλοσκάμη ιδρύθηκε το 1960 από τον ίδιο και λειτούργησε μέχρι το 2014. Στην εποχή της ίδρυσής του, τα Εσπερινά σχολεία ήταν πολύ διαδεδομένα καθώς πολλοί μαθητές εργάζονταν το πρωί και παρακολουθούσαν μαθήματα το βράδυ. Με την πάροδο του χρόνου και την αύξηση του βιοτικού επιπέδου, όλο και λιγότεροι μαθητές φοιτούσαν σε Εσπερινά σχολεία, έως την εποχή μας όπου υπάρχουν ελάχιστα τέτοια σχολεία σε όλη την Ελλάδα.
Ο Ιωάννης Καλοσκάμης υπήρξε ο ίδιος μαθητής του Εσπερινού Γυμνασίου-Λυκείου του Πειραϊκού Συνδέσμου. Φοιτούσε το βράδυ, ενώ παράλληλα εργαζόταν το πρωί σε μηχανουργεία του Πειραιά στον τόρνο και την πρέσα. Ως το τέλος της ζωής του διατήρησε την αγάπη του για τις χειρονακτικές εργασίες στις οποίες είχε ιδιαίτερο χάρισμα. Ένα μέρος των γυμνασιακών σπουδών του έγινε στα χρόνια της κατοχής. Η αγάπη του για το διάβασμα τον οδήγησε στην Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και αργότερα στην Θεολογική Σχολή. Σπούδασε και αγάπησε όχι μόνο τους αρχαίους και σύγχρονους Έλληνες φιλοσόφους και λογοτέχνες, αλλά και τα κείμενα των Πατέρων της Εκκλησίας. Γιός ιερέα, αναδείκνυε συνεχώς στις συζητήσεις του την πνευματικότητα της Χριστιανικής θρησκείας ως πρόταση ζωής με βαθιές φιλοσοφικές ρίζες. Συγχρόνως, μιλούσε συνεχώς για τον Αριστοτέλη και τον Πλάτωνα, αποφεύγοντας θέματα του επιχειρείν τα οποία άφηνε στην σύζυγό του Κυριακή Καλοσκάμη. Η ίδια, ως λογίστρια και καθηγήτρια Αγγλικών, έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην ανάπτυξη του σχολείου στις επόμενες δεκαετίες.
Το 1960 λειτούργησε η Α' Γυμνασίου με 30 μαθητές και κάθε χρονιά το σχολείο μεγάλωνε κατά μία τάξη ως την Δ' Λυκείου. Στην δεκαετία του 1970 ξεπέρασε τους 500 μαθητές. Χιλιάδες εργαζόμενοι μαθήτευσαν κοντά στον Ιωάννη Καλοσκάμη, την σύζυγό του αλλά και σπουδαίους άλλους καθηγητές. Βρεττάκος, Σταμούλης, Κατρίνης, Μπερτάκης, Καραλής, Πατεργιαννάκης, Σταματελόπουλος, Αργυρός, Οικονομάκης, Λάσκαρης, Τασούλης, Μαυρουδής, Λειβάδης, Ζαχαριάς, Παπαδάκης και πολλοί άλλοι τους οποίους θυμόνται ως σήμερα με συγκίνηση οι μαθητές τους. Τις πρώτες δεκαετίες το σχολείο συστεγάστηκε με ένα ημερήσιο ιδιωτικό σχολείο στην πλατεία Κερατσινίου και στην συνέχεια στην οδό Μικράς Ασίας.
Τον
Απρίλιο του 1999 ο Ιωάννης Ν. Καλοσκάμης έφυγε ξαφνικά από την ζωή και το
σχολείο πέρασε στην νεότερη εποχή του με την επωνυμία Εκπαιδευτήρια Καλοσκάμη.
Η διεύθυνση πέρασε στα παιδιά του Νίκο και Αρχοντία με την υποστήριξη της
Κυριακής Καλοσκάμη. Το 2001 δημιουργήθηκαν υπερσύγχρονες εγκαταστάσεις στην
Λεωφ. Δημοκρατίας, σε σημείο το οποίο είχε επιλέξει ο Ιωάννης Ν. Καλοσκάμης.
Τότε είχαν απομείνει μόνο 7 Εσπερινά Γυμνάσια-Λύκεια στην Ελλάδα, και με τον
αριθμό συνεχώς να φθίνει. Οι νέες εγκαταστάσεις έδωσαν νέα ώθηση στην πορεία
του σχολείου το οποίο λειτουργούσε πλέον με μια νεότερη γενιά καθηγητών. Το
σχολείο συμμετείχε σε πολλά Ευρωπαϊκά Προγράμματα για την εκπαίδευση ενηλίκων,
Grundtvig, Socrates, Lifelong Learning Program και Erasmus.
Το
2004 το Ελληνικό Πανεπιστήμιο ξεκίνησε να χρησιμοποιεί τις εγκαταστάσεις του
Εσπερινού σχολείου για τις Ομαδικές Συμβουλευτικές Συναντήσεις και τις
εξετάσεις για τον ευρύτερο Πειραιά. Κάθε χρόνο περίπου 2.500 χιλιάδες ενήλικοι
φοιτητές και πάνω από 100 καθηγητές έκαναν το Κερατσίνι μια πανεπιστημιούπολη.
Αρχικά τα μαθήματα ήταν προπτυχιακά και αργότερα προστέθηκαν και μεταπτυχιακά.
Η συνεργασία συνεχίστηκε ανελλιπώς έως το 2020, όταν λόγω της πανδημίας του
covid όλα τα μαθήματα και οι εξετάσεις του ΕΑΠ συνεχίστηκαν αποκλειστικά
ηλεκτρονικά εξ αποστάσεως.
Το 2009 το Δημοτικό Συμβούλιο Κερατσινίου αποφάσισε ομόφωνα να αλλάξει το όνομα της στάσης του λεωφορείου η οποία βρίσκεται ακριβώς έξω από το σχολείο, σε "Καλοσκάμη" για να τιμήσει την κοινωνική του προσφορά. Χιλιάδες μικροί και μεγαλύτερης ηλικίας μαθητές άλλαξαν την πορεία της ζωής τους, βρισκόμενοι το πρωι στην εργασία τους και το βράδυ στα θρανία του Εσπερινού μας σχολείου. Διακρίθηκαν στον ιδιωτικό και δημόσιο τομέα, στις επιστήμες, τον δημόσιο βίο και το επιχειρείν. Οι ιστορίες τους είναι συγκινητικές και αξιοθαύμαστες.
Το
2014, και ενώ είχαν απομείνει ελάχιστα πλέον Εσπερινά σχολεία στην Ελλάδα, το
Εσπερινό μας σχολείο διέκοψε την λειτουργία του μετά από 54 χρόνια προσφοράς.
Τα Εκπαιδευτήρια Καλοσκάμη συνεχίζουν την λειτουργία τους ως Κέντρο Δια Βίου
Μάθησης ΑΞΙΑ από το 2015 έως και σήμερα με μεγάλη επιτυχία και κοινωνική
αποδοχή. Το όραμα του Ιωάννη Ν. Καλοσκάμη ήταν να χρησιμοποιούν οι άνθρωποι την
εκπαίδευση για να αλλάζουν την ζωή τους, με βάση το ήθος και την προσπάθεια.
Αυτό το όραμα συνεχίζουμε να υπηρετούμε ως σήμερα.
Δρ. Νίκος Ι. Καλοσκάμης
(Kαθ. Φυσικής, Ph.D. Yale University )
Αρχοντία Ι. Καλοσκάμη
(Kαθ. Αγγλικής Φιλολογίας, D.E.A. Universite de
Paris-Sorbonne)